नवी दिल्ली,दि.1: सध्या देशात लोकशाहीचा महान पर्व सुरू आहे. लोकसभा निवडणुकीला 19 एप्रिलपासून 7 टप्प्यात सुरुवात झाली आणि दुसऱ्या टप्प्यातील मतदान 26 एप्रिलला पार पडले. या मतदानानंतर निवडणूक आयोग मतदानाची टक्केवारी जाहीर करतो. मात्र आता या मुद्द्यावरून राजकारण तापले आहे. कारण निवडणूक आयोगाने ही आकडेवारी जाहीर करण्यास बराच वेळ घेतला. याबाबत विरोधी पक्ष आयोगावर प्रश्न उपस्थित करत आहेत.
वास्तविक, निवडणूक आयोगाने मंगळवारी संध्याकाळी ही आकडेवारी जाहीर केली आणि विरोधी पक्षांनी याबाबत निवडणूक आयोगावर (ECI) प्रश्न उपस्थित करण्यास सुरुवात केली. सामान्यत: ही मतदानाची टक्केवारी 24 तासांत जाहीर केली जाते, असा आरोप विरोधकांनी केला आहे. मात्र यावेळी तो बराच उशीराने जाहीर करण्यात आली आहे.
निवडणूक आयोगाने मंगळवारी माहिती देताना सांगितले की, लोकसभा निवडणुकीच्या पहिल्या टप्प्यात 66.14 टक्के मतदान झाले असून दुसऱ्या टप्प्यात 66.71 टक्के मतदान झाले आहे. ही आकडेवारी आल्यानंतर काँग्रेस, तृणमूल काँग्रेस आणि सीपीएम या पक्षांनी निवडणूक आयोगाला एवढा उशीर का केला, असा सवाल केला.
प्रश्न उपस्थित
सीपीआय(एम) नेते सीताराम येचुरी यांनी सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्म X वर प्रश्न उपस्थित केले आणि पहिल्या दोन टप्प्यांसाठी पारदर्शकतेची मागणी केली. सीपीएमचे सरचिटणीस सीताराम येचुरी म्हणाले, ईसीआयच्या पहिल्या दोन टप्प्यातील मतदानाची आकडेवारी सुरुवातीच्या आकडेवारीपेक्षा खूपच जास्त आहे. प्रत्येक लोकसभा मतदारसंघातील मतदारांची संपूर्ण संख्या का जाहीर केली जात नाही, असा सवाल त्यांनी केला. जोपर्यंत हा डेटा माहीत नाही तोपर्यंत डेटा अर्थहीन आहे. ते म्हणाले, निकालात फेरफार होण्याची शक्यता असल्याने मतमोजणीच्या वेळी एकूण मतदारांची संख्या बदलली जाऊ शकते. 2014 पर्यंत, प्रत्येक मतदारसंघातील एकूण मतदारांची संख्या नेहमी ECI वेबसाइटवर उपलब्ध होती. ECI पारदर्शक असावे आणि हा डेटा बाहेर ठेवावा.
आकडेवारीत बदल
टीएमसी नेते डेरेक ओब्रायन म्हणाले, फेज 2 संपल्यानंतर चार दिवसांनी निवडणूक आयोगाने अंतिम मतदानाची आकडेवारी जाहीर केली आहे. 4 दिवसांपूर्वी निवडणूक आयोगाने जाहीर केलेल्या आकड्यांवरून 5.75% (मतदानात वाढ) वाढ दिसून येते. हे सामान्य आहे का? मी येथे काय गमावत आहे?
सार्वत्रिक निवडणुकीसाठी सात टप्प्यांत मतदान होत आहे. पहिल्या दोन टप्प्यांसाठी 19आणि 26 एप्रिल रोजी मतदान झाले असून, उर्वरित टप्पे 7 मे, 13 मे, 20 मे, 25 मे आणि 1 जून रोजी होणार आहेत. या सर्व मतांची मोजणी 4 जून रोजी होणार आहे.
काँग्रेसने केला प्रश्न उपस्थित
हा डेटा जाहीर करण्यापूर्वी काँग्रेसचे सरचिटणीस जयराम रमेश म्हणाले की, भारतीय निवडणूक आयोगाने (ECI) निवडणुकीशी संबंधित सर्व डेटा वेळेवर आणि पारदर्शक असणे महत्त्वाचे आहे आणि त्याने डेटा बाहेर आणून तो सार्वजनिक केला पाहिजे. “पहिल्यांदा, पहिल्या टप्प्यातील मतदानानंतर 11 दिवस आणि दुसऱ्या टप्प्यानंतर चार दिवसांनी, ECI ने अंतिम मतदानाची टक्केवारी जाहीर केलेली नाही,” असे त्यांनी ट्विटरवर एका पोस्टमध्ये म्हटले की पूर्वी, ECI मतदानानंतर लगेचच अंतिम मतदानाची टक्केवारी जाहीर करत असे. सहसा ते मतदानाच्या 24 तासांच्या आत जाहीर केले जाते. मात्र ECI वेबसाइटवर मतदानाची केवळ अंदाजे आकडेवारी उपलब्ध आहे, या विलंबाचे कारण काय?
पारदर्शकता असणे महत्त्वाचे
जयराम रमेश म्हणाले की, याशिवाय, प्रत्येक लोकसभा मतदारसंघातील नोंदणीकृत मतदारांची संख्या आणि त्या लोकसभा मतदारसंघात समाविष्ट असलेल्या विधानसभा मतदारसंघांची माहितीही आयोगाच्या वेबसाइटवर उपलब्ध नाही. ते म्हणाले, वेबसाइटवर फक्त राज्यातील मतदारांची संख्या आणि प्रत्येक बूथमधील मतदारांची संख्या दर्शविली जाते. काँग्रेसचे सरचिटणीस म्हणाले, ‘भारतीय निवडणूक आयोगाकडे निवडणुकीशी संबंधित सर्व डेटा वेळेवर आणि पारदर्शक असणे महत्त्वाचे आहे.’
मतदान केंद्रांवर लांबच लांब रांगा
तथापि, निवडणूक आयोगाशी संबंधित उच्चपदस्थ सूत्रांचे म्हणणे आहे की 27 एप्रिलच्या संध्याकाळी ही आकडेवारी आली तेव्हाही शेकडो मतदान केंद्रांवर रांगा होत्या. मतदानाची मुदत संपताच मतदान केंद्रांचे दरवाजे बंद करण्यात आले. कायद्यानुसार तोपर्यंत मतदान केंद्रात दाखल झालेल्या मतदारांना मतदानाची संधी मिळते.
याशिवाय, मतदान करणाऱ्या पक्षाला दुर्गम किंवा दुर्गम डोंगराळ भागात किंवा घनदाट जंगलात वसलेल्या गावांतील बूथवरून ईव्हीएम सेटसह मुख्यालयात पोहोचण्यासाठी जेवढा वेळ लागतो, तेवढाच वेळ तेथे जाण्यासाठी लागतो. काही ठिकाणी एक ते दोन दिवसांनी तर काही ठिकाणी अडीच ते तीन दिवसांनीही पोलिंग पार्टी स्ट्राँग रूममध्ये पोहोचते. त्यांची आकडेवारी अद्ययावत केली जाते.
