सोलापूर,दि.23: New IT Rules: केंद्र सरकारने मोठा निर्णय घेतला असून 1 नोव्हेंबर 2025 पासून IT चे नवे नियम लागू होणार आहेत. सोशल मिडीयावर अनेक फेक पोस्ट केल्या जातात. सोशल मिडीयावर अनेकदा बनावट फोटो अपलोड करून फसवणूक केली जाते. केंद्र सरकारने इलेक्ट्रॉनिक्स आणि माहिती तंत्रज्ञान मंत्रालयाच्या (MeitY) माध्यमातून डीपफेक आणि एआय-जनरेटेड चुकीची माहिती नियंत्रित करण्यासाठी नवीन मसुदा नियम जारी केले आहेत.
प्रस्तावित नियमांनुसार, ऑनलाइन प्रकाशित होणारा कोणताही एआय- किंवा कृत्रिमरित्या तयार केलेला कंटेंट वापरकर्त्यांना तो खरा नाही याची जाणीव करून देण्यासाठी स्पष्ट आणि ठळकपणे लेबल केला जाईल. MeitY ने म्हटले आहे की हे लेबल स्पष्ट आणि सहज दिसावे जेणेकरून प्रत्येक दर्शक ते ओळखू शकेल.
भारतात सोशल मीडिया वापरणाऱ्यांची संख्या मोठी आहे. सोशल मीडियाचा वापरही प्रचंड प्रमाणात वाढला. याचे चांगले तसेच वाईट परिणामही दिसून आले. त्यामुळे यासंदर्भातील आयटी नियमात वेळोवेळी बदल होत असतात. 1 नोव्हेंबरपासून अशाच प्रकारचा एक बदल होतोय.
भारत सरकारच्या इलेक्ट्रॉनिक्स आणि माहिती तंत्रज्ञान मंत्रालयाने (MeitY) माहिती तंत्रज्ञान (आयटी) नियम, 2021 मधील नियम 3(1)(d) मध्ये महत्त्वपूर्ण बदल करण्यात आले आहेत. हे नवे नियम 1 नोव्हेंबर 2025 पासून देशभर लागू होणार आहेत. सोशल मीडियावरील बेकायदा किंवा चुकीच्या मजकुराला (Unlawful Content) हटवण्याची प्रक्रिया अधिक पारदर्शी, जबाबदार आणि सुरक्षित करण्याचा त्यांचा उद्देश आहे.
मसुद्याच्या नियमांनुसार, सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्म आणि इतर मध्यस्थांना हे सुनिश्चित करावे की वापरकर्ते एआय-निर्मित प्रकाशित करण्यापूर्वी लेबल करतील, लेबल प्रेक्षकांना स्पष्टपणे दिसेल आणि प्लॅटफॉर्म त्याची अचूकता आणि सत्यता पडताळतील. सोशल मीडियावरील सामग्री एआय-निर्मित आहे हे सर्वांना कळेल.
या निर्णयामुळे डिजिटल प्लॅटफॉर्मवरील वापरकर्त्यांचा विश्वास वाढेल. डीपफेक तंत्रज्ञानाचा गैरवापर, जसे की चुकीची माहिती, फसवणूक आणि तोतयागिरीचा वाढता जागतिक धोका असताना हे पाऊल उचलण्यात आले आहे. एकदा अंमलात आणल्यानंतर, हे नियम भारताच्या एआय प्रशासन आणि ऑनलाइन सुरक्षा चौकटीचा एक प्रमुख घटक बनतील. यामुळे डिजिटल प्लॅटफॉर्मवरील वापरकर्त्यांचा विश्वास वाढेल आणि जबाबदारी सुनिश्चित होईल.
ऑनलाइन माहितीच्या पारदर्शकता आणि विश्वासार्हतेसाठी हे पाऊल महत्त्वाचे आहे आणि चुकीच्या माहितीचा प्रसार रोखण्यास मदत होईल असे तज्ञांचे म्हणणे आहे.
डीपफेकचा वाढता धोका
मंत्रालयाने म्हटले आहे की अलिकडच्या काही महिन्यांत, डीपफेक ऑडिओ आणि व्हिडिओ वाढत्या प्रमाणात व्हायरल झाले आहेत, ज्यामुळे चुकीची माहिती पसरवणे, राजकीय कलंक लावणे, फसवणूक करणे आणि लोकांच्या प्रतिष्ठेला हानी पोहोचवणे अशा घटना घडल्या आहेत. जागतिक स्तरावर, डीपफेक तंत्रज्ञानाबद्दल चिंता वाढत आहे, कारण ते खरे वाटणारे खोटे व्हिडिओ आणि फोटो तयार करण्यास आणि समाजात गोंधळ निर्माण करण्यास सक्षम आहे.
