Exercise for hair loss: केस गळणे ही एक सामान्य समस्या आहे. आजच्या काळात केस गळण्याची समस्या तरुण-तरुणींमध्ये दिसून येत आहे. केसांशी संबंधित समस्या कमी करण्यासाठी लोक अनेक पद्धतींचा अवलंब करतात. काही अहवाल असे सुचवतात की काही व्यायाम केसांची वाढ आणि केस गळती रोखण्यात मदत करू शकतात. मात्र व्यायामासोबतच इतर घटकांकडेही लक्ष देणे गरजेचे आहे.
प्रत्येकाला लांब, काळे केस आवडतात. चेन्नईच्या डॉ. क्रिस्टीना मेरी पी. पॉल यांच्या 2018 च्या अभ्यासानुसार, 60.3% पुरुषांमध्ये केस गळणे, 17.1 टक्के पुरुषांमध्ये कोंडा आणि 50.4 टक्के पुरुषांमध्ये टक्कल पडणे आढळून आले. या अभ्यासात चेन्नईतील लोकांचा समावेश करण्यात आला होता. प्रदूषण, धूळ, खाण्यापिण्याच्या चुकीच्या सवयी, चुकीची जीवनशैली, रासायनिक पदार्थांचा अतिवापर, तणाव इत्यादी केस गळण्याचे प्रमुख कारण असू शकते. या सर्व घटकांमुळे केस गळणे, कोंडा होणे आणि केस खराब होणे यासारख्या समस्या उद्भवू शकतात.
केसगळतीची समस्या कमी करण्यासाठी बहुतेक लोक अनेक पद्धतींचा अवलंब करतात. काही अहवाल असे सूचित करतात की वर्कआउट्स वगळणे केवळ शरीर निरोगी ठेवत नाही तर केसांच्या वाढीस देखील मदत करू शकते. तुम्हालाही केसांची वाढ वाढवायची असेल किंवा केसगळतीपासून सुटका मिळवायची असेल, तर तुम्ही तुमच्या दैनंदिन दिनचर्येत खाली नमूद केलेल्या व्यायामाचा समावेश करू शकता.
जॉगिंग (Jogging)
जॉगिंग हा हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधीचा व्यायाम आहे, ज्यामुळे रक्ताभिसरण बरोबर राहते. जर कोणी सकाळी उठून जॉगिंगला गेला तर त्याच्या रक्ताभिसरणात सुधारणा होऊन केसांची वाढ होऊ शकते. काही तज्ञ डोक्यात रक्त परिसंचरण वाढवण्यासाठी 30 मिनिटे जॉगिंग करण्याची शिफारस करतात.
वज्रासन (Vajrasana)
हे आसन सर्व आसनांमधील सर्वात साधं व सोपं आसन आहे. पण अगदी साधं आसन असून देखील हे आपल्या केसांच्या वाढीसाठी आणि केस पातळ व गळण्याच्या समस्येपासून आराम मिळवून देऊ शकते. वास्तविक हे आसन आपल्याला पोटाशी संबंधित समस्यांपासून दूर ठेवते. कारण पोट साफ न होणंच आपल्या केसगळती आणि केस पातळ होण्याच्या मुख्य कारणांपैकी एक आहे. अलीकडील अभ्यासानुसार, खराब गट फ्लोरामुळेच प्रथम केस पातळ होतात आणि नंतर झडू लागतात. परंतु वज्रासन केल्याने ही समस्या दूर होऊ शकते. एवढेच नव्हे तर हे आसन तुमची पचन प्रक्रिया सुधारण्यासाठी देखील मदत करते, ज्यामुळे पोषक तत्व शरीरात सहजपणे शोषले जातात. या आसनातील या गुणधर्मांमुळे केस जाड, लांब आणि घनदाट होऊ लागतात.
हे आसन करण्याची पद्धत
हे आसन करण्यासाठी सर्वप्रथम गुडघ्यांवर बसा
आता आरामात मांडीवर हात ठेवा
आसनच्या मुद्रेमध्ये कंबर व मान पूर्णपणे ताठ असली पाहिजे
कमीत कमी 30 सेकंद या मुद्रेमध्ये रहा
पोझमध्ये असताना दीर्घ आणि लांब श्वास घेत राहा
बालासन (Balasan)
बालासन आपल्या पोटाशी संबंधित समस्या आणि तणाव दूर करण्यासाठी कार्य करते. आम्ही सांगू इच्छितो की केस गळतीच्या मुख्य कारणांमध्ये या दोन्ही गोष्टींचा समावेश आहे. जर तुम्हालाही आपल्या गळणा-या केसांपासून मुक्ती मिळवायची असेल तर आपण हे आसन करू शकता. याव्यतिरिक्त चिंतेचा त्रास होत असला तरी हे आसन आपल्यासाठी फायदेशीर ठरते.
आसन करण्याची पद्धत
हे आसन करण्यापूर्वी सर्वप्रथम वज्रासनात किंवा गुडघ्यावर बसा
आता हात वर करा आणि दीर्घ श्वास घ्या
आता श्वास बाहेर सोडत बसलेल्या जागीच पुढे वाकून आपले डोके जमिनीच्या जवळ आणा. यादरम्यान आपल्या पोटाचा मांडीला स्पर्श व्हावा
या आसनाचा आपल्या टाळूला फायदा होईल आणि केसांच्या वाढीवरही त्याचा सकारात्मक परिणाम होईल
अधोमुख श्वानासन (Adhomukha svanasana)
या आसनला अधोमुखी मुद्रा म्हणून देखील ओळखले जाते. जर तुम्ही सूर्यनमस्कार केले असतील तर सांगू इच्छितो की हे आसन 12 सुर्यनमस्कांपैकी एक आहे. हे एक ट्रासिजनल आसन आहे. या आसनातून ऑक्सिजन योग्य प्रमाणात टाळूपर्यंत पोहचू लागतो. या आसनाची हीच गुणवत्ता केसांच्या वाढीसाठी देखील प्रभावी असल्याचे सिद्ध होते. इतकेच नाही तर अधोमुख श्वानासनाचे शारीरिक फायदेही बरेच आहेत.
आसन करण्याची पद्धत
या आसनासाठी आपण सर्वप्रथम सरळ उभे रहावे आणि मग खाली वाकून आपल्या हातांनी जमिनीला स्पर्श करावा
यानंतर हात पुढील दिशेने स्ट्रेच करून शक्य तितकं डोकं जमिनीला टेकवावं
या मुद्रेत 30 ते 45 सेकंद राहावे
हे आसन केस गळतीपासून मुक्ती देईल आणि टाळूपर्यंत रक्तप्रवाह सुरळीत पोहचवेल
कपालभाती
कपालभाती हा शब्द संस्कृत भाषेतून आला आहे. ज्यामध्ये कपाळ म्हणजे कवटी आणि भाती म्हणजे प्रकाश. कपालभाती योग ही एक ब्रीदिंग एक्सरसाइज आहे. या व्यायामाद्वारे त्या व्यक्तीच्या डोक्यातून विषारी पदार्थ बाहेर पडतात. याशिवाय हे डोक्यातील ऑक्सिजनचा प्रवाह सुधारते. हे फ्री रॅडिकल्सपासून मुक्ती मिळवण्यासाठी देखील कार्य करते. इतकेच नव्हे तर केसांच्या वाढीमध्येही हे महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते. दुसरीकडे जर आपण स्ट्रेसमध्ये असाल तर तुम्हाला कपालभातीचे फायदे बघायला मिळतील.
आसन करण्याची पद्धत
हे आसन करण्यासाठी सर्वप्रथम ध्यान मुद्रामध्ये बसा
यादरम्यान आपली कंबर आणि मान दोन्ही ताठ व सरळ असतील आणि हात गुडघ्यावर असतील याकडे लक्ष द्या
यानंतर हळू हळू दीर्घ श्वास घ्या आणि आपल्या पोटातील स्नायू ताणून श्वास बाहेर सोडा
हे आसन एक किंवा दोन मिनिटांसाठी करत राहा
उत्तानासन
हे आसन कॅमल पोज म्हणूनही ओळखले जाते. सुरुवातीस हे आसन खूप कठीण वाटू शकते. पण हळू हळू हे करणे सोपे होत जाते. हे आसन आपल्या डोक्यापर्यंत रक्तप्रवाह व ऑक्सिजन पुरवण्याचं काम उत्तमरित्या करतं. याद्वारे आपले हेअर फॉलिकल्स मजबूत होतात आणि केसांच्या ग्रोथ वेगाने होण्यास सुरुवात होते. यामुळे केवळ केसांची वाढच होत नाही तर यामुळे केस घनदाट होतात आणि त्यांची गुणवत्ताही सुधारू लागते.
आसन करण्याची पद्धत
हे आसन करण्यासाठी सर्वप्रथम दोन्ही पाय एकमेकांना जोडून उभे राहा
आता आपले हात शक्य तितके उंच वर उचला
यानंतर मोठा श्वास घेऊन आणि श्वास सोडताना खाली वाकून जमिनीला स्पर्श करा
यानंतर, जर तुम्हाला जास्त वेदना होत नसतील तर अजून खाली वाकून गुडघ्यांना डोकं टेकवण्याचा प्रयत्न करा
काही काळ या स्थितीत राहा आणि मग विश्रांती घ्या
आसन करताना स्वत:ला अजिबात जबरदस्ती करून कसंही वाकवू नये याची काळजी घ्या. जेव्हा आपण सतत आसन करत रहाल तेव्हा त्याचा सराव होईल आणि आपण त्यात प्रभुत्व मिळवाल.
मत्स्यासन
हे आसन फिश पोजच्या नावानेही ओळखले जाते. जर तुम्हाला केसांशी संबंधित कोणत्याही प्रकारची समस्या असेल किंवा केसांची ग्रोथ वाढवायची असेल तर हे आसन तुमच्यासाठी उपयुक्त ठरू शकते. हे आसन अगदी सहजपणे घरच्या घरी करता येतं. याद्वारे ऑक्सिजन डोक्यापर्यंत योग्य प्रमाणात पोहचतो. ज्यामुळे हेअर फॉलिकल्सच्या वाढीस मदत मिळते.
आसन करण्याची पद्धत
हे आसन करण्यासाठी सर्वप्रथम पाठीवर झोपा
यानंतर क्रॉस स्थितीत बसतो तशा पद्धतीने आपले गुडघे दुमडा
आता वर फोटोत दाखवल्याप्रमाणे कंबर मानेपर्यंत वर उचला. लक्षात ठेवा की यादरम्यान आपले पाय आणि डोके जमिनीलाच टेकलेले राहिले पाहिजेत.
काही काळ या स्थितीत राहून पुन्हा पुर्वस्थितीत या
शीर्षासन
हे आसन हेडस्टॅंड म्हणून सुद्धा ओळखले जाते. हे आसन केल्याने डोक्यापर्यंत रक्तप्रवाह चांगला होतो, ज्यामुळे केसगळती होण्याची आणि केस पातळ होण्याची समस्या दूर होते. याशिवाय डोक्यात रक्ताचा प्रवाह चांगला झाल्यामुळे केसांची वाढही चांगली होऊ लागते. इतकेच नव्हे तर आपले केस पांढरे झाले असले तरीही आपण हे आसन ट्राय करून बघा. शिवाय हे आसन निष्क्रिय झालेल्या हेअर फॉलिकलची क्षमता वाढवण्याचे कार्य करते. त्यामुळे केसांशी संबंधित समस्यांपासून मुक्त होण्यासाठी आपण शिर्षासन करू शकता.
आसन करण्याची पद्धत
हे आसन करण्यासाठी सर्वप्रथम आपल्या दोन्ही हातांच्या बोटे एकमेकांमध्ये गुंफा आणि डोक्याच्या मागे घेऊन जा
आता खाली वाकून आपले डोके जमिनीवर टेकवा
आता हळू हळू बॅलन्स बनवून आपले पाय वरील बाजूस व डोके जमिनीवर या स्थितीत या
लक्षात ठेवा की यादरम्यान आपल्याला पूर्णपणे उलट म्हणजे डोक्यावर उभे राहायचे आहे
काही वेळ याच स्थितीत राहून पुर्वस्थितीत या
आसन करताना संतुलन राखणे महत्वाचे आहे हे लक्षात ठेवा
सुरुवातीच्या काळात आपण हे आसन भिंतीच्या आधाराने किंवा कोणा व्यक्तीच्या मदतीने देखील करू शकता
