नवी दिल्ली,दि.8: KYC (केवायसी) हा आपल्या जीवनाचा महत्त्वाचा भाग बनला आहे. तुम्हाला बँक खाते उघडायचे असेल, शेअर बाजार किंवा म्युच्युअल फंडात गुंतवणूक करायची असेल किंवा कोणत्याही योजनेचा लाभ घ्यायचा असेल किंवा विमा पॉलिसी घ्यायची असेल तर केवायसी प्रत्येकासाठी अनिवार्य आहे. प्रत्येक कामासाठी केवायसी करणे आवश्यक आहे. KYC शिवाय, तुम्ही बँक खाते उघडू शकणार नाही किंवा कोणत्याही सरकारी योजनेचा लाभ घेऊ शकणार नाही.
केवळ खाते उघडण्याच्या वेळीच नाही तर तुम्हाला वेळोवेळी केवायसी देखील अपडेट करावे लागेल. या काळात, केवायसी प्रत्येक वेळी नव्याने केले जाते. यामध्ये बराच वेळ वाया जातो. त्याच वेळी, बर्याच लोकांना केवायसी अद्यतने वारंवार आणि वेगवेगळ्या कारणांसाठी करणे कठीण होते.
पण जरा विचार करा, वारंवार केवायसी अपडेटचा ऑनलाइन त्रास संपला तर काय होईल? तुम्हालाही वारंवार केवायसी अपडेटच्या त्रासातून सुटका हवी असेल, तर तुमच्यासाठी एक आनंदाची बातमी आहे. हा त्रास आणि त्रास कमी करण्यासाठी केवायसी नियमांमध्ये बदल करण्याची तयारी सुरू आहे. आता सरकार KYC संबंधित नवीन नियम लागू करणार आहे. या अंतर्गत हे नियम बदलून एकसमान केवायसी लागू करण्यावर विचार केला जात आहे.
युनिफॉर्म केवायसी (Uniform KYC) म्हणजे काय, ते कसे कार्य करेल, ते कोणी प्रस्तावित केले आहे, ते कधी लागू केले जाऊ शकते आणि त्याचे फायदे काय आहेत हे जाणून घेऊया?
युनिफॉर्म केवायसी म्हणजे काय?
KYC चे म्हणजे Know Your Customer… याचा अर्थ ग्राहकाची ओळख सत्यापित करण्याचा हा एक मार्ग आहे. पैशाशी संबंधित कामात केवायसी प्रक्रियेतून जावे लागते. आता सरकार KYC प्रक्रिया आणखी मजबूत करण्याची तयारी करत आहे. त्याच्या मदतीने, तुम्हाला केवायसी प्रक्रिया फक्त एकदाच पूर्ण करावी लागेल.
एकसमान KYC नियमांमध्ये, तुमचे सर्व KYC दस्तऐवज फक्त एकदाच सबमिट केले जातील आणि त्यानंतर तुम्हाला 14 अंकी CKYC ओळख क्रमांक दिला जाईल, जो RBI, SEBI सारख्या नियामकांच्या कक्षेत येणाऱ्या संस्थांमध्ये वापरला जाऊ शकतो. म्हणजे तुम्हाला बँक खाते, फास्टॅग, शेअर मार्केट आणि इन्शुरन्ससाठी पुन्हा पुन्हा केवायसी करण्याची गरज भासणार नाही. केवायसी प्रक्रियेऐवजी फक्त सीकेवायसी नंबर देऊन तुमचे काम होईल.
जर आपण ते अधिक सोप्या शब्दात समजून घेतले तर तुम्हाला फक्त एकदाच केवायसी करावे लागेल आणि नंतर तुम्ही ते कुठेही वापरू शकता.
युनिफॉर्म केवायसीचा प्रस्ताव कधी आणि कसा मांडण्यात आला?
वास्तविक, वित्त मंत्रालयाने 2016 मध्ये केंद्रीय केवायसी रेकॉर्ड रजिस्ट्री (CKYCR) तयार केली होती. सामान्य लोकांना केवायसीशी संबंधित त्रासांपासून दिलासा देणे हा त्याचा उद्देश आहे. येथूनच युनीफॅार्म केवायसीचा प्रस्ताव तयार करण्यात आला. अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन यांच्या अध्यक्षतेखाली झालेल्या वित्तीय स्थिरता आणि विकास परिषदेच्या (FSDC) बैठकीत एकसमान KYC वर नुकतीच चर्चा झाली. ज्यामध्ये अर्थमंत्र्यांनी ग्राहक पडताळणीसाठी युनिफॉर्म केवायसी (युनिफॉर्म केवायसी इंडिया) आणण्याबाबत बोलले आहे. यामुळे लोकांना केवायसीच्या वारंवार अडचणींना सामोरे जावे लागणार नाही.
वृत्तानुसार, केंद्र सरकारने वित्त सचिव टीव्ही सोमनाथन यांच्या अध्यक्षतेखाली तज्ञांची समिती स्थापन केली आहे. ही समिती एकसमान केवायसी नियमांचे स्वरूप तयार करेल.
एकसमान केवायसीचे फायदे
एकसमान केवायसी लागू केल्यास, तुम्हाला बँक खाते आणि विम्यासाठी वेगळे केवायसी करण्याची आवश्यकता नाही. एकसमान केवायसीमध्ये, केवायसी प्रक्रिया सुलभ केली जाईल आणि एकाच केवायसी प्रक्रियेतून पुन्हा पुन्हा जाण्याच्या त्रासातून सुटका होईल. एकाच केवायसीने अनेक कामे पूर्ण करता येतील.
याचा फायदा असा होईल की कागदोपत्री काम कमी होईल आणि वेळेत खर्चातही बचत होईल.याचा फायदा फक्त सामान्य लोकांना होणार नाही तर बँकांसह विविध वित्तीय संस्थांना केवायसी प्रक्रियेद्वारे पत्ता पडताळणी करणे सोपे होईल.
