सोलापूर,दि.१४: Babasaheb Ambedkar Birth Anniversary: आज भारतरत्न डॅा. बाबासाहेब आंबेडकर यांची जयंती आहे. भारतीय संविधानाचे शिल्पकार, एक महान विचारवंत आणि समाजसुधारक, भीमराव रामजी आंबेडकर (B R Ambedkar) यांचा जन्म १४ एप्रिल १८९१ रोजी मध्य प्रदेशातील महू नावाच्या ठिकाणी झाला. त्यांनी केवळ भारतीय संविधानाचा पायाच घातला नाही तर समाजात प्रचलित असमानता, अस्पृश्यता, जातिवाद, उच्च-नीच दर्जा आणि भेदभाव यासारख्या सामाजिक दुष्प्रवृत्तींविरुद्ध आयुष्यभर लढा दिला. डॉ. आंबेडकरांनी दलित, वंचित आणि आदिवासींच्या हक्कांसाठी लढा दिला आणि त्यांना सामाजिक न्याय देण्यासाठी अनेक महत्त्वाची कामे केली.
आजही दलित समाजातील लोक त्यांना ‘बाबासाहेब’ म्हणून आदराने आठवतात आणि त्यांना त्यांचे मार्गदर्शक, प्रेरणास्त्रोत आणि गुरु मानतात. पण तुम्हाला माहिती आहे का डॉ. भीमराव आंबेडकर स्वतः कोणाला आपले गुरु मानत होते? ‘मेरी आत्मचरित्र, मेरी कहानी, मेरी जुबानी’ या आत्मचरित्रात त्यांनी याचा उल्लेख केला आहे.
या आत्मचरित्रात, आंबेडकरांनी हे स्पष्ट केले आहे की ज्यांच्याकडून त्यांनी त्यांचे विचार आणि जीवनदृष्टी घडवण्यासाठी प्रेरणा घेतली तेच त्यांचे खरे ‘गुरू’ होते. ते म्हणाले बुद्ध, कबीर आणि महात्मा फुले. हे तिघेही असे क्रांतिकारी विचारवंत आणि समाजसुधारक होते ज्यांचा त्यांच्या जीवनावर खोलवर प्रभाव पडला.
काय लिहिले आहे पुस्तकात? | Babasaheb Ambedkar Birth Anniversary
त्यांच्या तीन गुरूंबद्दल, डॅा. बी.आर. आंबेडकर यांनी पुस्तकात लिहिले आहे की, ‘माझे व्यक्तिमत्व त्यांच्यामुळे घडते. आज मी ज्या पदावर पोहोचलो आहे ते गाठण्यासाठी माझ्यात काही जन्मजात गुण असले पाहिजेत असे कोणीही विचार करू नये. खरंतर, मी माझ्या स्वतःच्या प्रयत्नांनी ही उंची गाठली आहे.
पहिले गुरू बुद्ध
माझे तीन गुरु आहेत, त्यांच्यामुळेच माझ्या जीवनात क्रांती घडली आहे. माझ्या प्रगतीचे श्रेय त्यांना जाते. माझे पहिले गुरु गौतम बुद्ध आहेत. दादा केळुस्कर हे माझ्या वडिलांचे एक विद्वान मित्र होते. त्यांनी गौतम बुद्धांचे चरित्र लिहिले. एका कार्यक्रमात केळुस्कर गुरुजींनी मला ‘बुद्धचरित’ सादर केले. ते पुस्तक वाचल्यानंतर मला एक वेगळाच अनुभव आला. बौद्ध धर्मात उच्च आणि नीच यांना स्थान नाही. बुद्धाचे चरित्र वाचल्यानंतर, माझा रामायण, महाभारत, ज्ञानेश्वरी इत्यादी ग्रंथांवरचा विश्वास उडाला. मी बौद्ध धर्माचा अनुयायी झालो. जगात बौद्ध धर्मासारखा दुसरा कोणताही धर्म नाही. जर भारताला टिकून राहायचे असेल तर त्याला बौद्ध धर्म स्वीकारावा लागेल.
दुसरे गुरु कबीर
‘माझे दुसरे गुरु संत कबीर आहेत. त्यांच्यात किंचितही भेदभाव नव्हता. ते खऱ्या अर्थाने महात्मा होते. मी गांधींना मिस्टर गांधी म्हणतो. मला अशी अनेक पत्रे येतात ज्यात गांधीजींना फक्त महात्मा गांधी असे संबोधण्याची विनंती केली जाते. पण मी त्याच्या विनंतीला महत्त्व दिले नाही. मला संत कबीरांची शिकवण या लोकांसमोर मांडायची आहे.
तिसरे गुरु ज्योतिबा फुले
‘माझे तिसरे गुरु महात्मा ज्योतिबा फुले आहेत. मला त्यांचे मार्गदर्शन मिळाले. त्यांच्या प्रयत्नांमुळेच या देशात पहिली मुलींची शाळा उघडली गेली. तथागत गौतम बुद्ध, संत कबीर आणि महात्मा ज्योतिबा फुले यांच्या शिकवणींनी माझे जीवन घडवले आहे.
